تهران در گذشته و حال

از متن کتاب:
پهنه واقع در دامنه توچال، در جنوب سلسله کوه شمیران تا حد ورامین، از دورترین زمانها پیوسته و معمور و مسکون بوده است. از روزگاری که نژاد آریا در این سرزمین اقامت گزید، یعنی از شش تا چهارهزار سال پیش، همواره زندگی در آنجا فروغی ویژه و جوش و خروشی مخصوص داشته است. چنانکه آثار حیاتی و ظروف سفالین و وسایل زینتی و جنگی که بدان زمانها متعلق است و از گوشه و کنار این پهنه بزرگ به دست آمده، خود گویای این معنی است. نخستین آبادی بزرگی که در این پهنه احداث گردیده، شهر با شهرت و کهن ری بوده است، که در کهنگی بر بسیاری از شهرهای باستانی جهان پیشی داشته و در عظمت با دارالخلافه بغداد پهلو میزده است. شهری که قرن ها قبل از بنای تخت جمشید از شهرت و حرمت برخوردار و از دیرباز نامش در اوستا و تورات مذکور و بر صفحه کتیبه بیستون منقور بوده است. طهران در گذشته یکی از دیه های کم اهمیت شهر بزرگ ری به حساب می آمده که در شش کیلومتری شمالی آن شهر افتاده بوده...